خلاءهای کنفرانس بازسازی عراق و راهکارهای جبرانی آن

کنفرانس بازسازی عراق که به مدت سه روز در کویت برگزار شده بود روز چهارشنبه پایان یافت. این کنفرانس به لحاظ شکلی خیلی گسترده بود و شاید بتوان از آن به عنوان بزرگترین کنفرانس از نوع خود بعد از شکل گیری نظام سیاسی جدید عراق نام برد.
این کنفرنس در دو سطح خصوصی و دولتی برگزار شد و در دو روز اول شرکت های خصوصی و نهادهای بین المللی به بررسی فرصت های تجاری و اقتصادی در روند بازی سازی عراق و امکان مشارکت خود در آن پرداختند و در سطح دولتی نیز مقامات بلندپایه بیش از 50 کشور و سازمان جهانی و منطقه ای در آن شرکت کردند. 
با این حال کنفرانس کویت نتوانست نتایج مورد انتظار عراق را برای مشارکت در بازسازی این کشورتامین کند. در حالیکه دولت عراق برای جذب دستکم 88 میلیارد دلار سرمایه گذاری و کمک خارجی اعلام نیاز کرده بود اما وعده های داده شده در کنفرانس کویت حدود 30 میلیارد دلار است. مضاف بر اینکه در خصوص احتمال عملی شدن این وعده ها نیز تردید وجود دارد .
حال دو سوال مطرح است: نخست اینکه چه عواملی موجب شده است میزان مشارکت عملی شرکت کنندگان در کنفرانس کویت به حد مورد انتظار دولت عراق در روند بازسازی این کشور نرسد؟  و دوم اینکه دولت عراق چگونه می تواند خلاء های موجود در این زمینه را جبران کند؟
در پاسخ به سوال نخست به نظر می رسد در میان عوامل دخیل در این زمینه دو عامل بیشترین نقش و تاثیر منفی را داشته است: 
نخست اینکه ظاهرا اطمینان سرمایه گذاران هنوز ازبرقراری کامل ثبات و امنیت و استمرارآن تامین نشده است چه آنکه  عراق تازه از شر داعش و تهدیدهای آن رهایی یافته و با وجود برتری مطلق نیروهای امنیتی و نظامی عراق هر از گاهی مقامات امریکایی برای توجیه استمرار حضور خود در این کشور از امکان بازگشت داعش سخن می گویند که به نظر می رسد این مسئله سرمایه گذاران خارجی را دچار تردید می کند.
دوم با وجود اینکه امریکا نقش اصلی در تخریب عراق  چه در دوران اشغال این کشور در سال 2003 و چه در جنگ با داعش با توجه به اتخاذ سیاست زمین سوخته در شهرهایی مانند فلوجه و رمادی و موصل داشته است اما هیچ کمکی برای بازسازی عراق اختصاص نداد و تنها از شرکت های خود خواست که در این زمینه مشارکت داشته باشند، این موضوع ضمن اینکه از بی میلی امریکا برای بازسازی کامل عراق حکایت می کند رقبای بین المللی امریکا و دیگر شرکت کنندگان در نشست کویت را نیز به احتیاط واداشته است .
اما در پاسخ به سوال دوم یعنی راهکارهای جبرانی دولت عراق باید گفت که عراق کشور بسیار ثروتمندی است و دارای ذخایر عظیم نفتی است و در عین حال از موقعیت ژئوپولتیکی ویژه برخوردار است و در داخل نیز صاحب نظام سیاسی دموکراتیک و کثرت گرا شده است و از دیگر سو از موقعیت بی نظیربرای توسعه گردشگری مذهبی برخوردار است و در چنین شرایطی در صورتی که دولت و نظام سیاسی جدید عراق در کنار حفظ ثبات و امنیت برنامه ریزی دقیق و کارآمد برای بهره برداری از انواع سرمایه های مادی و اجتماعی داخلی خود داشته باشد و در عین حال مبارزه اصولی و ریشه ای با فساد داشته باشد هیچ نیازی به جلب سرمایه گذاری و کمک خارجی برای بازسازی نخواهد داشت و از این طریق می تواند خلاء های ناشی از کنفرانس کویت را به فرصت های ماندگار برای  توسعه بومی داخلی تبدیل کند.
-------------------------------
احمد کاظم زاده