معادنی که در نبود دانش فنی به تاراج می‌رود

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز کرمانشاه؛ ایران بعد از آمریکا و کانادا سومین کشوری است که بیشترین ذخایر قیر طبیعی جهان را در اختیار دارد و بیشترین میزان این ذخایر در ایران مربوط به استان کرمانشاه است به طوری که حدود ۷۵ درصد ذخایر قیر طبیعی کشور در استان کرمانشاه قرار دارد.
وسعت منابع قیر طبیعی استان کرمانشاه به همین جا ختم نمی‌شود، استان کرمانشاه ظرفیت ایجاد صد معدن قیر طبیعی را دارد و هرمعدن ظرفیت ایجاد ۲۰ تا ۳۰ نفر اشتغالزایی مستقیم و ۱۵۰ نفر اشتغال زایی غیر مستقیم را دارد.
با یک دو دو تا چهار تای ساده میتوان به ارزش ریالی این معادن پی برد، اما نکته قابل توجه اینجاست که با وجود ذخیره عظیم قیر طبیعی در استان کرمانشاه چرا نام کرمانشاه به عنوان برند قیر طبیعی کشور مطرح نیست و هنوز آنچنان که باید و شاید در این زمینه حرفی برای گفتن ندارد.

ابراهیمی رییس خانه معدن استان کرمانشاه و یکی از معدن داران کرمانشاهی فعالیت خود را در یکی از معادن قیر طبیعی انجام می‌دهد او روزانه مسافتی معادل ۱۵۵ کیلومتر راه طی می‌کند تا به معدن خود در ۱۰ کیلومتری مرز برسد و در گرمای ۵۰ درجه‌ای این روز‌ها که شرایط سخت کار کردن در معدن را بیشترملموس می‌کند به استخراج این ماده گرانبها بپردازد.
وی اهمیت معدن قیر طبیعی را اینگونه توصیف می‌کند: معدن برای کشور ما ارزش زیادی دارد و در جا‌هایی به عنوان بخشی از در آمد نفتی به آن نگاه می‌کنند، اما اکتشافات در خور ارزش این معدن آن چنان صورت نگرفته است و دولت هیچ گونه تسهیلات فنی و اعتباری به این بخش اختصاص نداده است.

تا قبل از اینکه پای دلالان متقلب به این عرصه باز شود چینی‌ها مشتری اصلی خرید قیر طبیعی بودند. چینی‌ها برای افزایش عمر آسفالت و مقاومت آن در مناطق گرم و خشک قیر طبیعی به آن اضافه می‌کنند، اما در همان زمان که بازار قیر طبیعی رو به بهبودی بود دلالان با اضافه کردن سنگ سیاه به قیر طبیعی کیفیت و خلوص آن را کم کردند و این گونه شد که رغبت این چشم بادامی‌ها نیز برای خرید از ایران کاهش یافت و آن‌ها خریدشان را متوقف کردند.

حالا اگر هم چینی‌ها بخواهند خرید کنند دیگر از راه دور حاضر به این کار نیستند و تنها به شرط اینکه خودشان حضور داشته باشند ان هم تحت نظارت‌های شدید این محصول را خریداری می‌کنند.
با این وجود بازار‌های قیر طبیعی که تازه رونق گرفته بود رو به سوی رکود گذاشت و از قیمت هر ۶۰۰ هزار تومان در هر تن به قیمت ۱۴۰ هزار تومان در هر تن افت پیدا کرد قیمتی که آه از نهاد معدن کاران در آورد و حتی کفاف هزینه‌های استخران انان را نمی‌دهد.
عضو اتاق بازرگانی کرمانشاه میگوید: نبود دانش فنی برای فرآوری قیر طبیعی در کشور این معادن را با چالش روبه رو کرده است و برای حل این مشکل از مجموعه‌های پژوهشی و دانشگاهی خصوصا دانشگاه رازی که قطب شیمی کشور است توقع داریم که پای کار بیایند و در این زمینه پژوهش‌های خود را آغاز کنند.

معاون امور معادن و صنایع معدنی استان کرمانشاه گفت: رتبه اول معادن قیر طبیعی کشور از فرسودگی تجهیزات و نبود زیر ساخت مناسب رنج می‌برد که همین امر موجب فروش قیر طبیعی بدون فرآوری شده است و اکتشافات علمی و پیشرفته‌ای در معادن استان کرمانشاه صورت نگرفته است و موجب شده که در این زمینه عملکرد مناسبی نداشته باشیم.

هم اکنون ۳۲ معدن قیر طبیعی در استان کرمانشاه وجود دارد که از این تعداد فقط ۷ مورد آن فعال است و عملیات اکتشاف قیر طبیعی در پهنه‌ای به مساحت ۱۲۵۰ کیلومتر در شهرستان گیلانغرب، قصر شیرین و سرپل ذهاب در حال انجام است.

بومی شدن دانش تولید کربن فعال از قیر طبیعی

با وجود کاستی‌هایی که در زمینه استخراج قیر طبیعی در طول سالیان وجود داشته است به تازگی پژوهشگران جهاد دانشگاهی استان کرمانشاه موفق به تولید کربن فعال از قیر طبیعی برای اولین بار در کشور شده اند و اولین واحد تولید کربن فعال از قیر طبیعی کشور در شهریور امسال افتتاح می‌شود تا هم از خام فروشی قیر طبیعی جلوگیری شود و هم بخشی از نیاز کشور به قیر طبیعی را تأمین کند.
سرپرست معاونت جهاد دانشگاهی استان کرمانشاه تاکید کرد: در فاز اول پروژه تولید سالانه ۱۰۰ تن کربن فعال را در برنامه داریم و در فاز توسعه این میزان تا هزار تن در سال افزایش پیدا خواهد کرد و این محصول به میزان یک هشتم قیمت وارداتی آن عرضه می‌شود.
حال با ورود پژوهشگران استان به مبحث تحقیقات قیر طبیعی می‌توان آینده روشنی را برای این محصول ترسیم کرد تا معادن قیر طبیعی به نیروی محرکه اقتصادی تبدیل شود و با دانش فنی جلوی فراِیند خام فروشی این محصول را گرفت.

 

*گزارشگر: زهره زندیه