تصورِ مذاکره با آمریکا؛ اشتباه راهبردی

به گزارش خبرگزاری صداوسیما؛  علی لاریجانی در هشتمین همایش سیاست‌های پولی و چالش‌های بانکداری و تولید با اشاره به موانع موجود برای توسعه اقتصادی کشور، گفت: در شرایط کنونی به علت اقدامات آمریکایی‌ها موضوع همکاری‌های تجاری با کشور‌های خارجی امر ساده‌ای نیست البته این موضوع به عنوان یک اصل مهم است و ما نمی‌خواهیم رقابت‌ها و روابط در پستوخانه باشد.
رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: ما بعد از ۱۲ سال مناقشه و مذاکره با آمریکا به یک تفاهم و توافق رسیدیم، اما این موجود عجیب و غریب از توافق خارج شد البته این اقدام آن‌ها صرفا مربوط به برجام نبود بلکه ترامپ هر روز از یک توافق خارج می‌شود از این رو به نظر می‌رسد چیزی و موضوعی در مغز آن‌ها بوده و به نظر من این مسئله ضایعه‌ای در عرصه بین الملل است.
لاریجانی تصریح کرد: آمریکا و ترامپ در شرایط کنونی بر روی شرکت‌ها نفوذ داشته و با استفاده از این اهرم فشار می‌آورند تا این شرکت‌ها با ایران همکاری نکنند.
وی با بیان اینکه ایده مذاکره با آمریکا در شرایط کنونی نوعی سهل اندیشی است، گفت: برخی با سهل اندیشی می‌گویند که ما باید در شرایط کنونی با آمریکا مذاکره کنیم، اما به نظر من مذاکره با آن‌ها معنایی ندارد، زیرا درگام نخست آن‌ها ۱۲ شرط را مطرح کرده اند که ما باید آن‌ها را بپذیریم که یکی از آن‌ها توافق غنی سازی هسته‌ای است.
رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: به نظر من دیپلماسی امری تخصصی است از این رو به نظر من طرح ایده مذاکره با آمریکا اشتباه راهبردی است، زیرا وقت این اقدام نیست از این رو ترامپ باید بفهمد که با یک حریف سخت طرف است و تا وقتی که سرش به سنگ نخورد اقدامات خود علیه ایران را متوقف نخواهد کرد.

نگاه تخریبی کمکی به حل مشکلات اقتصادی نمی‌کند

رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در شرایط کنونی چالش‌های اقتصادی کاملاً روشن است، گفت: من بار‌ها با کارشناسان در رابطه با این چالش‌ها صحبت کرده‌ام از این رو در شرایط کنونی برخی از این مشکلات و چالش‌ها مزمن است و باید ریشه‌های آن کاوش و بررسی شود.
لاریجانی ادامه داد: یکی از چالش‌های اقتصاد کشور موضوع بنگاهداری دولتی است؛ در این رابطه مرحوم مدرس آراء و نظریات بسیاری در حوزه اقتصادی داشت و ایشان در صدر مشروطه نگرانی نسبت به بنگاهداری دولتی دغدغه داشتند و می‌گفتند که دولت‌ها بنگاهداران خوبی نیستند و آن‌ها نمی‌توانند تاجران خوبی باشند.

قطعاً برای حل چالش‌های اقتصادی کشور نگاه طبیبانه نیاز است

وی تصریح کرد: یکی از موضوعات و موانع موجود برای حل چالش‌های اقتصادی کشور مباحث فرهنگی است از این رو برخی موضوعات کنونی ریشه در فرهنگ ما دارد و مربوط به مباحث سیاست‌گذاری نیست به طور مثال موضوع کاهش بنگاهداری دولتی یکی از دغدغه‌هایی بوده که از ۱۱۰ سال پیش مطرح شده است البته در مجلس در سال‌های گذشته اصل ۴۴ قانون اساسی مورد پیگیری قرار گرفت و قانونی را برای واگذاری امور به بخش خصوصی تدوین کرد، اما متأسفانه این قانون به درستی اجرایی نشد بنابراین تمام مسائل و چالش‌های اقتصادی باید در محافل کارشناسی مورد بررسی قرار گیرد و قطعاً این رویکرد‌ها بر مبنای اصولی می‌تواند مفید باشد.
رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: قطعاً برای حل چالش‌های اقتصادی کشور نگاه طبیبانه نیاز است و مسائل و مشکلات باید از منظر حل شدن مورد بررسی قرار گیرد از این رو نباید در این رابطه نگاه مأیوسانه داشت، زیرا این رویکرد برای شرایط فعلی مضر است البته برخی افراد برای رقابت اقتصادی خود و برخی نیز برای انجام امور و کارهایشان نگاه‌های مأیوسانه را ترویج می‌کنند که این مسئله موجب شد تا در شرایط کنونی نتوان برخی مشکلات را به سادگی حل کرد.
لاریجانی با اعلام اینکه قطعا در یک فضای مأیوسانه نمی‌توان کار‌ها و اقدامات ایجابی و فعالانه کرد، گفت: برخی این موضوع و ایده را مطرح می‌کنند که دولت مخالف گسترش بخش خصوصی است، این افراد می‌گویند که دولت می‌پندارد که اگر بخش خصوصی فربه شود جای آن‌ها تنگ خواهد شد، اما من در وضعیت فعلی این موضوع و رویکرد را نمی‌بینم البته شاید در گذشته این مسئله وجود داشت، اما در شرایط کنونی چنین بحثی مطرح نیست و تنها ممکن است رها کردن کار برای برخی از شرکت‌های دولتی سخت باشد.

لاريجاني: در شرایط کنونی برای رفع مشکلات کشور باید به سمت اقدامات و راه‌حل‌های مصداقی برویم و نباید به مسائل تئوریک خود را سرگرم کنیم

وی افزود: در طول سا‌ل‌های قبل و بعد از انقلاب تفکر سوسیالیستی در کشور مطرح بود و در آن زمان فضای روشنفکری متأثر از تفکر چپ وجود داشت و این مسئله در حوزه اقتصاد نیز سایه انداخته بود و حتی برخی از متفکران اسلامی نیز متأثر از افکار سوسیالیستی بودند و این موضوع را می‌توان در آثار آن‌ها از جمله دکتر شریعتی مشاهده کرد، زیرا این رویکرد جریان غالب دنیا بود، اما در سال‌های بعد شرایط تغییر کرد و بنگاه‌های بزرگ بعد از جنگ به ویژه در دوران آیت‌الله هاشمی ایجاد شد حال شاید این اتفاقات و اقدامات در حالت گذار صورت گرفت و چاره‌ای در این رابطه نبود.
رئیس مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: در دوره قبل دولت فعلی نیز آشفتگی فکری در تمام حوزه‌ها وجود داشت و مقوله عدالت درست تعریف نشده بود و امروز نیز این مسئله وجود دارد بنابراین به نظر من در شرایط کنونی برای رفع مشکلات کشور باید به سمت اقدامات و راه‌حل‌های مصداقی برویم و نباید به مسائل تئوریک خود را سرگرم کنیم، زیرا تئوری‌پردازی کار سیاستمداران نیست البته تئوری‌های بسیاری در بحث اقتصاد در تمام کشور‌ها وجود دارد که یکی از آن‌ها تئوری فایده‌گرایی است که بر اساس آن اقداماتی مورد توجه خواهد بود که بیشترین فایده و لذت برای افراد ایجاد شود.
یکی دیگر از مکاتب و تئوری‌ها در این حوزه تئوری اختیارگرایان است. آن‌ها نوعی قرارداد اجتماعی را قبول دارند که طبق آن بازار آزاد مصداق تحقق عدالت است و این تئوری پردازان دخالت دولت را مخل عدالت می‌دانند.
لاریجانی ادامه داد: یکی دیگر از تئوری‌های این بخش مکتب شهودگرایان است که این تئوری نوعی فضیلت را برای اخلاق و سیاست قائل است و آن‌ها عدالت را امری عقلانی می‌دانند، از طرف دیگر مرحوم شهید مطهری نیز نظریات بسیاری در حوزه‌های فقهی و بخش‌های اقتصادی و سیاسی داشته‌اند. یکی از موضوعات مقوله تمرکز در حق طبیعی انسان و این موضوع پایه بسیاری از فلسفه‌های سیاست و اقتصاد است و حتی کانت نیز در نظریاتش به حق طبیعی می‌پردازد.
مرحوم مطهری در این رابطه تأکید می‌کند که انسان‌ها دارای استعداد‌های متنوع هستند و برای بالفعل شدن این مسائل باید زمینه‌های آن به صورت کامل تهیه شود که این مسئله تنها با تحرک و تلاش محقق خواهد شد و در حوزه سیاست و اقتصاد باید فضای آزاد ایجاد شود لذا تئوری رقابت از این نظریه نشأت می‌گیرد.
وی تصریح کرد: انسان‌ها با توجه به وجه عقلانی، استعداد‌های بسیاری در تمام حوزه‌ها دارند و قطعاً این ظرفیت‌ها در یک فضای حرکتی و رقابتی بالفعل می‌شود؛ از این رو دولت در این زمینه باید برای فراهم شدن رقابت سالم در این عرصه بسترسازی کند بنابراین اگر دولت‌ها جایگزین بخش خصوصی شوند رقابت‌ها رخ نمی‌دهد از این رو به نظر من این رویکرد و نظریه می‌تواند به بسیاری از مشکلات اقتصادی پاسخ دهد.

وظیفه دولت کار اقتصادی و قیمت‌گذاری نیست بلکه باید فضای آزاد و رقابت‌پذیر را فراهم کند

رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه دولت نباید در عرصه اقتصادی بنگاهداری کند، گفت: دولت تنها زمانی می‌تواند در این عرصه فعال باشد که بخش خصوصی به این حوزه ورود نکند، از طرف دیگر وظیفه دولت کار اقتصادی و قیمت‌گذاری نیست بلکه باید فضای آزاد و رقابت‌پذیر را فراهم کند. همچنین دلیلی ندارد که دولت سیستم تأمین اجتماعی زوری و اجباری را ایجاد کند بلکه می‌توان در این عرصه سیستم‌های متنوعی را فراهم کرد.
وی با بیان اینکه رویکرد آمریکا در قبال کشور‌ها گفتمان تسلیم و تحقیر است، گفت: در این عرصه شاهد هستیم که عربستان سعودی در برابر آمریکایی‌ها تسلیم شد، به آن‌ها پول داد، اما باز توسط رئیس جمهور آمریکا تحقیر می‌شود و حتی در روز‌های گذشته ترامپ اعلام کرد که عربستان تنها پول دارد، اما مردم ایران ملتی متمدن هستند و سابقه تاریخی دارند از این رو این عقبه تاریخی یک موضوع بسیار مهم است بنابراین در شرایط کنونی تمام افراد جامعه به ویژه روشنفکران وظیفه‌ای تاریخی دارند.
لاریجانی ادامه داد: ترامپ موجودی نیست که چیزی را بپذیرد بنابراین به همان میزانی که عقب نشینی کنیم به همان میزان جلو خواهد آمد بنابراین در شرایط کنونی ما در یک دوره خاص و ویژه قرار داریم که در این دوره باید تدابیر خاصی صورت گیرد.
رئیس مجلس شورای اسلامی افزود: یکی از موضوعات در شرایط کنونی کشور، موضوع تخریب است و ما نباید این مسئله را دست کم بگیریم، چون افراد با رأی مردم به مجلس و دولت می‌آیند از این رو اگر فعالیت‌ها مبتنی بر تشکل‌های شناسنامه دار نباشد نمی‌توان در رابطه با مسائل تصمیم گیری کرد بنابراین نمایندگان مجلس در دوره اخیر طرح استانی شدن انتخابات را مطرح و مورد بررسی قرار دادند تا رأی گیری‌ها تناسبی شود و هر گروه و لیستی مبتنی بر وزنش فعالیت کند از این رو در این عرصه اپوزیسیونی که حذف شود، نداریم و همه براساس میزان اخذ رأی و طبق لیست وارد دستگاه‌ها از جمله مجلس خواهند شد.

در قانون برنامه ششم توسعه نیز راهکار‌هایی برای گفتگو و همکاری فعالان اقتصادی و دانشگاه‌ها با دستگاه‌های اجرایی دیده شده است

وی ادامه داد: اقدام مرحوم بهشتی در اوایل انقلاب برای تشکیل حزب جمهوری اسلامی اقدامی به قاعده بود و متوقف شدن فعالیت این حزب از اشتباهاتی بود که صورت گرفت از طرف دیگر برخی اوقات این رویکرد و موضوع مطرح می‌شود که ما از روزنه‌های حوزه سیاسی برای حل مسائل استفاده نمی‌کنیم که قطعا تصور اشتباهی است حتی ما در این عرصه نگفته ایم که با سعودی‌ها مذاکره نمی‌کنیم، اما زمانی که آن‌ها دشمنی می‌کنند نمی‌توانیم نرمش زیادی کنیم، زیرا آن‌ها جلوتر می‌آیند.
لاریجانی تصریح کرد: در گذشته برخی ساختار‌های کشور به دلایلی ایجاد شد حال این سوال پیش می‌آید که با توجه به پایان رسیدن زمان فعالیت آن‌ها برای چه این ساختار‌ها هنوز تداوم دارد بنابراین این موضوع باید مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: در شرایط کنونی ما نهاد متولی برای توسعه کشور نداریم از این رو از وقتی که سازمان برنامه با بودجه ترکیب شد عملا وجه توسعه‌ای سازمان کمرنگ و این نهاد رویکرد بودجه‌ای به خود گرفت بنابراین مسائل مرتبط با بودجه باید به وزارت اقتصاد واگذار شود، زیرا وظیفه سازمان برنامه تقسیم کردن اعتبارات و بودجه نبود بلکه این سازمان می‌بایست روی اقدامات و برنامه‌های توسعه‌ای متمرکز می‌شد البته این موضوع بار‌ها گفته شده، ولی محقق نشده است، چون براساس قانون اساسی این مسئله جز اختیارات رئیس جمهور است.

برخی سیاست‌های زیست محیطی با برخی سیاست‌های تولید منطبق نیستند از این رو باید در تمرکز و اجرای سیاست‌ها اولویت بندی صورت گیرد

وی افزود: یکی دیگر از مسائل این است که حوزه اقتصاد باید بر نظریه اقتصاددانان تکیه داشته باشد از این رو این مسائل و نظریات باید در مجمع اقتصاددانان تدوین شده و با همکاری سیستم‌های اجرایی، این ایده‌ها خلق شود بنابراین اگر میان اقتصاددانان و مجریان داد و ستد فکری وجود داشته باشد می‌توان به نتیجه مطلوب رسید از این رو در قانون برنامه ششم توسعه نیز راهکار‌هایی برای گفتگو و همکاری فعالان اقتصادی و دانشگاه‌ها با دستگاه‌های اجرایی دیده شده است.
لاریجانی ادامه داد: در جلسات و نشست‌ها برخی مطالب و ایده‌ها مطرح می‌شود که در شرایط کنونی تنها بخشی از آن‌ها قابل اجرا است از این رو تمام اذهان باید بر روی این موضوعات از جمله وضعیت صندوق‌های بازنشستگی، وضعیت بانک‌ها و استقلال بانک مرکزی متمرکز شود البته مجلس طرحی را برای استقلال بانک مرکزی تدوین کرد که این طرح با مخالفت شورای نگهبان مواجه شد از این رو به نظر من بانک مرکزی هرقدر مستقل‌تر باشد برای کشور مفیدتر است و در شرایط کنونی امکان تحقق این مسئله وجود دارد.
رئیس مجلس شورای اسلامی افزود: در شرایط کنونی حدود ۱۵۰۰ سیاست کلی در بخش‌های مختلف در کشور وجود دارد، حال این سوال مطرح می‌شود که از میان این سیاست‌ها کدام برای اجرا در اولویت قرار دارند تا بر روی آن‌ها تمرکز کنیم. در این رابطه برخی سیاست‌های زیست محیطی با برخی سیاست‌های تولید منطبق نیستند از این رو باید در تمرکز و اجرای سیاست‌ها اولویت بندی صورت گیرد از این رو در کشوری مانند چین ۸ موضوع مهم و اساسی مورد توجه قرار گرفته و رؤسای جمهور این کشور طبق آن عمل می‌کنند بنابراین ما نیز باید در این راستا عمل کنیم و چند موضوع اصلی را در اولویت و محور کار قرار دهیم.