آیا عادل عبدالمهدی هزینه مراوده با چین را می پردازد؟

نه روز قبل از آغاز مشکوک تظاهرات اخیر در عراق و تبدیل سریع آن به درگیری های خونین در مناطق شیعه نشین این کشور عادل عبدالمهدی نخست وزیر عراق در راس یک هیات بلندپایه به چین سفر کرد و از ایجاد تحول عمیق و گسترده در روابط دو کشور خبر داد. وی در نخستین روز سفر خود به چین در مصاحبه با شبکه تلویزیونی العراقیه گفت: دیدارهای ما بر مسائل امنیتی، ایجاد صندوق هایی برای سرمایه گذاری های مالی بین دو طرف متمرکز خواهد شد و از صادرات نفت عراق به چین به منزله پوشش مهمی برای تشکیل صندوق هایی به منظور تأمین مالی بسیاری از طرح ها استفاده خواهیم کرد. امروز در دیدار با برخی مسئولان چینی، درباره افق ها و سرمایه گذاری های احتمالی گفتگو کردیم و نتیجه گرفتیم که امکان افزایش حجم سرمایه گذاری ها و روابط بین دو طرف به بیش از 500 میلیارد دلار تا سال 2030 وجود دارد."
در همین حال خبرگزاری فرانسه از اعلام آمادگی عادل عبدالمهدی برای مشارکت در پروژه عظیم جاده ابریشم جدید چین خبر داد و نوشت: عادل عبدالمهدی در اظهاراتی که از تلویزیون دولتی چین سی سی تی وی پخش شد گفت: عراق از جنگ و اختلافات داخلی عبور کرده است و از حمایت های ارزشمند چین متشکر است. عراق علاقه مند به همکاری در چارچوب «یک کمربند، یک جاده» است.
اتخاذ چنین مواضع و اقداماتی از سوی نخست وزیر عراق این سوال را پدید آورد که آیا امریکا و بخصوص دولت ترامپ که چین را در ردیف دشمن اول این کشور قرار داده و جنگ تجاری شدیدی را با این کشور آغاز کرده است اتخاذ چنین مواضعی را از سوی دولت عراق و شخص عادل عبدالمهدی تحمل خواهد کرد یا نه؛ کما اینکه روزنامه الشرق الاوسط که مواضع و دیدگاه عربستان را منعکس می کند در 8 مهرماه یعنی یک روز قبل از آغاز اعتراضات با انعکاس بخشی از مصاحبه عادل عبد المهدی که با این روزنامه و سه شبکه ماهواره ای عراق صورت گرفته بود به نقل از وی نوشت: چین امروز بزرگ ترین مشتری نفت عراق است و ما روزانه حدود یک میلیون بشکه نفت به این کشور صادر می کنیم که با توجه به تولید نفت ما, مقدار زیادی است. عراق اکنون چهارمین صادرکننده نفت در جهان و دومین در سازمان اوپک است. میزان نفتی که ما به چین صادر می کنیم, 20 درصد از تولید نفت و 25 درصد از صادرات ما را تشکیل می دهد از این رو به دنبال شراکت مهم با چین هستیم. چیزی که برای ما مهم است, مانند خود ترامپ، نخست راضی کردن ملت مان است. ما از جنگ تجاری در چارچوب رقابت کنونی آمریکا و چین نمی ترسیم از این رو ما در عراق بسیار مایلیم که رابطه ای متوازن با همه داشته باشیم و شراکت ما با چین نیز همین گونه باشد چنان که شرط کرده ایم در چارچوب هرگونه توافقی با شرکت های چینی، سایر شرکت های جهانی در عراق مشارکت کنند.
جدا از اینکه در این ماجرا نوعی شیطنت رسانه ای و یا به طور دقیق تر تدارک عربستان برای تحریک دولت ترامپ علیه دولت عادل عبد المهدی دیده می شود تا حداقل از این طریق کاخ سفید را به اقدامی وادار کند که می تواند برای ایران هم چالش برانگیز باشد، اعمال فشار و تهدید قبلی دولت ترامپ بر کویت برای انصراف از توافقنامه های راهبردی با چین در واگذاری جزایر بوبیان و فیلکه به چین نیز این ذهنیت را ایجاد کرده بود که ترامپ به سادگی از اقدام عادل عبد المهدی در نزدیکی راهبردی به پکن نخواهد گذشت بخصوص آنکه این همکاری ها می تواند به منزله استفاده از الگوی چینی در بازسازی این کشور هم تلقی شود که در تضاد کامل با الگوی غربی و امریکایی قرار دارد.
از این منظر شکل دادن به رخدادهای اعتراضی اخیر در عراق ضمن اینکه می تواند نوعی مجازات دولت عراق و شخص عادل عبدالمهدی در اتخاذ رویکردی متضاد با امریکا و دولت ترامپ در عرصه سیاست خارجی باشد، چشم انداز این اعتراضات نیز تا حدود زیادی به این بستگی خواهد داشت که آیا دولت عراق و شخص عادل عبدالمهدی همچنان بر ادامه رویکرد خود در تقویت محور بغداد - پکن باقی خواهد ماند یا در آن تجدید نظر خواهد کرد. البته این به مفهوم نادیده گرفتن سایر فاکتورها و متغیرهای داخلی و خارجی دخیل در اعتراضات اخیر نیست، بلکه تاکید بر این بوده و هست که اعتراضات اخیر نه تنها در سطوح داخلی و منطقه ای بلکه در سطح بین المللی هم قابل بررسی است و در واقع تقارن منافع مخالفان دولت عادل عبد المهدی در هر سه سطح بود که چنین رخدادهایی را رقم زد.

...............................
بررسی و تحلیل / احمد کاظم زاده