بهره برداری از آزادراه تهران - شمال؛ فردا یا وقتی دیگر؟

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ گرچه برگزاری این مراسم بدلیل گسترش ویروس کرونا و دستور وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مبنی بر لغو برنامه‌های جمعی، در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته و هنوز بین دستگاه‌های مجری از جمله وزارت راه و شهرسازی، بنیاد مستضعفان، پلیس راهور، وزارت بهداشت و نهاد ریاست جمهوری اتفاق نظر در خصوص زمان قطعی برگزاری مراسم حاصل نشده اما، پیشتر اعلام شده بود که این قطعه آزادراه، با توجه به برنامه‌های رئیس جمهور در یکی از روز‌های ششم یا دهم اسفند به صورت رسمی افتتاح خواهد شد.

یک منبع آگاه در وزارت راه و شهرسازی به خبرگزاری صدا و سیما گفت: با توجه به گسترش ویروس کرونا، چند گزینه پیش روی ماست که در حال بررسی هستیم و امشب به نتیجه نهایی خواهیم رسید.

وی افزود: نخستین سناریو افتتاح رسمی با حضور رئیس جمهور در روز سه شنبه است، اما با توجه به گسترش ویروس کرونا و توصیه‌های بهداشتی وزارت بهداشت، امکان لغو این مراسم یا انتقال آن به زمان دیگری نیز محتمل است.

این مقام آگاه می‌گوید از سوی دیگر پیشنهاد‌هایی شده است که آزادراه از فردا یا دهم اسفند بدون مراسم رسمی برای تردد عموم باز شود.

نکته مهم دیگر در خصوص این آزادراه نرخ عوارض است که گرچه نرخ آن اعلام نشده، اما فرمول محاسبه آن مشخص است: بر اساس این فرمول، تعداد خودرو‌های عبوری در ده سال (زمان بازگشت سرمایه سرمایه گذار) محاسبه می‌شود و مبلغ هزینه شده در مدت ساخت پروژه، بر این تعداد خودرو تقسیم می‌شود.

البته طبق این فرمول، به رقمی در حدود یکصد هزار تومان خواهیم رسید، اما آنچه در روز‌های اخیر مطرح شده بود، رقمی در حدود ۴۰ تا ۵۰ هزار تومان بود که باز هم این منبع آگاه در وزارت راه و شهرسازی اعلام کرد: قرار است رقم قطعی عوارض آزادراه تهران - شمال امشب همزمان با سایر جزئیات آن مشخص شود، اما پیشنهاد وزارت راه و شهرسازی رقمی بین ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان بوده است و فکر می‌کنیم حدود همین مبلغ مصوب شده و امشب به تایید نهایی وزیر راه و شهرسازی برسد.

نکته مهم دیگر در خصوص عوارض قطعه اول این آزادراه این است که دریافت عوارض آزادراه تهران - شمال بصورت الکترونیکی انجام می‌شود و رانندگان هنگام عبور نیازی به توقف ندارند و بعدا در مراجعه به پایگاه‌های اینترنتی خاص و وارد کردن پلاک خودروی خود می‌توانند عوارض آزادراهی را از طریق کارت بانکی پرداخت کنند، اما هنوز رقم نهایی عوارض هم مشخص نیست.

پیشتر محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی تاکید کرده بود: نکته‌ای که در خصوص پرداخت عوارض این آزاد راه قطعی شده، شناور بودن نرخ آن است و این بدان معناست که بسته به ساعت و روز عبور، خودرو‌ها مشمول پرداخت عوارض بیشتری از نرخ پایه خواهند بود.

پیش بینی می‌شود در شبانه روز، حداقل ۱۲ هزار تردد در این آزاد راه انجام شود و ۵ درصد مردم، از آن استفاده مستمر داشته باشند و ۲۰ درصد نیز به شکل عبوری از آن استفاده کنند و به همین دلیل، تصمیم بر شناور بودن نرخ عوارضی این آزادراه است.

یکی از دلایل بالا بودن نرخ عوارض در این آزادراه، حجم عظیم سرمایه گذاری انجام شده در این بخش است. 

به گفته امیرمحمود غفاری معاون برنامه ریزی و مدیریت منابع وزارت راه و شهرسازی، قطعه یک این آزاد راه با هزینه‌ای بیش از ۴۱۰۰ میلیارد تومان و با ارزش فعلی ۱۰ هزار میلیارد تومان (حدود یک میلیارد دلار) تکمیل و برای تردد آماده شده است که این هزینه معادل ۱۰ برابر هزینه ساخت یک آزاد راه معمولی است.

بعد از دستور رئیس جمهور در سخنرانی مراسم بزرگداشت سالروز پیروزی انقلاب اسلامی در میدان آزادی مبنی بر عبور آزمایشی خودرو‌ها از ۲۳ بهمن در این محور، آزادراه تهران- شمال روز‌های چهارشنبه و پنج‌شنبه هفته گذشته از ساعت ۱۲ تا ۱۴ با هماهنگی پلیس راه، وزارت راه و شهرسازی و سایر دستگاه‌های امدادی زیر عبور آزمایشی خودرو‌ها رفت تا هم سامانه دوربین‌های پلاک خوانی و ثبت پلاک خودرو‌ها آزمایش شود و هم این منطقه یک بار بطور کامل پیش از بهره برداری رسمی برای رفع نواقص احتمالی بررسی نهایی شود.

قطعه یک آزادراه تهران شمال که به زودی مورد افتتاح رسمی قرار خواهد گرفت از تقاطع بزرگراه شهید همت و آزادگان در تهران آغاز می‌شود و ۳۲ کیلومتر بعد با عبور از مسیری کوهستانی و پیچیده که به لطف فناوری‌های راهسازی و توان و دانش مهندسان ایرانی به مسیری هموار و زیبا بدل گشته در منطقه دوآب گچسر به دوآب شهرستانک در جاده چالوس می‌رسد.

مسافران شهر‌های شمالی سپس وارد جاده قدیمی و خاطره انگیز چالوس می‌شوند و در منطقه مرزن آباد می‌توانند وارد قطعه چهارم آزادراه تهران - شمال شوند که پیشتر در سال ۱۳۹۱ به بهره برداری رسیده بود.

آنچه موجب نگرانی شده این است که با توجه به حجم انبوه مسافرانی که در روز‌های پایانی هفته از کلانشهر تهران عازم شهر‌های شمال می‌شوند، این خودرو‌ها هنگام ورود به جاده چالوس در پایان آزادراه ۳۲ کیلومتری، با توجه به ظرفیت و کشش اندک جاده چالوس، در ترافیک‌های طولانی بمانند.

البته در این مورد نیز پلیس راه سناریویی تدارک دیده و آن این که، در صورت احتمال و پیش بینی ایجاد ترافیک در پایان آزادراه، ورودی آزادراه از سمت تهران را مسدود یا کنترل کند تا حجم خودرو‌های ورودی به آزادراه کمتر شود چراکه در صورت ایجاد ترافیک در خروجی آزادراه، مسافران خودرو‌هایی که در تونل ۵ کیلومتری تالون می‌مانند، در معرض مسمومیت با گاز‌های ناشی از احتراق خودرو‌ها و آلاینده‌های اگزوز‌های خودرو‌ها نیز روبرو خواهند شد و لذا بهترین گزینه، جلوگیری از ورود حجم انبوه خودرو‌ها از ابتدای آزادراه در مواقع اوج (پیک) ترافیک است.

قطعه یک آزادراه تهران- شمال ترکیبی از پل ها، تونل‌ها و دیوار‌های حایل به طول ۲۸ کیلومتر است و طولانی‌ترین تونل این قطعه به نام تونل تالون در این منطقه واقع شده است که ۴ هزار و ۹۵۰ متر طول دارد.

از جمله وجوه تمایز دیگر این آزادراه با سایر آزادراه‌های کشور را باید وجود ۱۰۰ دستگاه جت فن و اکسیال فن در طول تونل‌ها، احداث سیستم تهویه تونل‌های بلند و استفاده از فناوری‌های به روز از جمله تعبیه سامانه هوشمند مسیر دانست.

افتتاح منطقه یک این آزادراه تاثیر بسزایی در کاهش طول مسافرت به شمال کشور دارد و فاصله تهران تا چالوس را ۶۲ کیلومتر کوتاه‌تر می‌کند که معادل کاهش یک و نیم تا دو ساعتی زمان سفر است.

این کاهش زمان همچنین موجب صرفه‌جویی متوسط حدود ۱۰ لیتری بنزین در روز‌های عادی و بیش از ۱۵ لیتری در ایام پر ترافیک به ازای هر سفر - خودرو می‌شود و پیش بینی می‌شود در سال، حدود ۸۶ میلیون لیتر بنزین صرفه جویی شود که این رقم، معادل مصرف یک روز کل کشور است.

تا سال ۱۳۹۳ ساخت قطعه یک آزادراه که در اختیار پیمانکاران چینی بود فقط حدود ۱۷ درصد رشد داشت، اما با تلاش دولت و اخراج چینی‌ها و واگذاری این طرح به پیمانکاران بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی، بعد از ۲۴ سال که از کلنگ زنی آن می‌گذرد پروژه آماده بهره برداری شده و تا دو هفته دیگر زیر بار عبور خودرو‌ها می‌رود.