آموزش زبان فارسی در ایران متمرکز و با محور کتاب درسی در کشور یکسان است

دکتر مریم دانشگر در مصاحبه اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما با بیان اینکه گروه آموزش به عنوان پژوهشی از سال ۱۳۹۰ در فرهنگستان زبان و ادب فارسی فعالیت می‌کند افزود: این گروه به منظور بررسی وضع آموزش کشور و ارائه راهکار‌های برای بهبود و ارتقای زبان و ادب فارسی تلاش می‌کند.

وی اضافه کرد: آموزش در جمهوری اسلامی ایران متمرکز و با محور کتاب درسی در سراسر کشور یکسان است.
دکتر دانشگر افزود: از آنجا که حدود ۱۵ میلیون دانش آموز و یک میلیون کادر آموزشی در کشور فعالند جمعیت قابل توجهی با کتاب درسی سر و کار دارند که این نشاندهنده میزان تاثیر گذاری و اهمیت دقت در دستور زبان فارسی برای نگارش کتاب‌های درسی است.
وی گفت: از سال ۹۰ به ویژه در سال‌های ۹۱ و ۹۳ و ۹۵ و ۹۷ و ۹۸ درصد یک کتاب‌های درسی بر اساس مصوبات فرهنگستان در گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی به صورت علمی صورت گرفته است.

دکتر مریم دانشگر افزود: توجه به واژه‌های مصوب و همچنین دستور خط فارسی، املای فارسی و شیوه نگارش در این رصد‌ها صورت گرفته است.
سرپرست گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی فرهنگستان اضافه کرد: در این سال‌ها همکاری بسیار نزدیکی با سازمان پژوهش وزارت آموزش و پرورش داشته‌ایم.
وی گفت: در سال ۹۵ بررسی وضعیت کتاب‌های درسی با درخواست سازمان پژوهش در فرهنگستان زبان و ادب فارسی انجام شد.
دکتر مریم دانشگر افزود: از سال ۹۰ و همزمان با آغاز فعالیت گروه آموزشی فرهنگستان زبان و ادب فارسی همکاری نزدیکی با سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش که مسئول تالیف کتاب‌های درسی است همکاری تنگاتنگی داشته ایم.
وی اضافه کرد: گروه آموزش فرهنگستان زبان و ادب فارسی نامه‌هایی را در قالب فعالیت‌های پژوهشی به منظور بررسی کتب درسی در سال‌های ۹۵، ۹۷، ۹۸ سازمان پژوهش و برنامه ریزی وزارت آموزش و پرورش ارائه کرده است.

دکتر دانشگر گفت: درباره ویرایش زبانی کتاب‌های درسی نیز نامه‌هایی به صورت پژوهش سازمان پژوهش آموزش و پرورش ارسال شده است.
وی با اشاره به اینکه در این ده سال گروه آموزش فرهنگستان زبان و ادب فارسی همکاری تنگاتنگی با سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی وزارت آموزش و پرورش داشته است افزود: در سال ۱۳۹۹ تفاهمنامه‌ای بین فرهنگستان زبان و ادب فارسی و سازمان پژوهش وزارت آموزش و پرورش امضا شد که بر اساس آن همکاری‌های بیشتری صورت گرفته است.

دکتر دانشگر با بیان اینکه ویرایش کتاب‌های درسی اهمیت ویژه‌ای دارد افزود: در سازمان پژوهش و برنامه ریزی وزارت آموزش و پرورش نیز بخشی به منظور ویرایش کتاب‌های درسی فعالیت می‌کند.
وی گفت: کارگروهی با همکاری سازمان پژوهش وزارت آموزش و پرورش و فرهنگستان زبان و ادب فارسی به منظور نگارش شیوه نامه ویرایش کتاب‌های درسی تشکیل که شیوه نامه ویرایش صوری نیز تصویب شده است.

دکتر دانشگر اضافه کرد: بر اساس این شیوه نامه کتاب‌های درسی از نظر دستور زبان فارسی به صورت یکسان تالیف می‌شوند.
وی افزود: از نظر آموزش مهارت‌های زبانی به دانش آموزان کتاب‌های درسی از جایگاه و اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.
دکتر دانشگر گفت: حافظه دیداری به منظور مهارت زبان آموزی در کودکان اهمیت ویژه‌ای دارد چرا که پس از حافظه شنیداری که در خانواده کودک مهارت‌های زبان آموزی را در کودکان به کار گرفته می‌شود.

وی اضافه کرد: اگر حافظه دیداری در مدرسه تقویت نشود مهارت خواندن کودکان با اختلال مواجه خواهد شد و در پی آن مهارت نوشتن آن نیز دچار اختلال می‌شود، چون این مهارت‌ها بسیار مرتبط هستند.
سرپرست گروه آموزش فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: وقتی که ناهماهنگی و ناهمسانی در کتاب‌های درسی مشاهده شود به ویژه در دوره‌های ابتدایی آموزش دانش آموزان با دیدن کلمات غیر مشابه در صفحات یا کتاب‌های مختلف دچار اختلال یادگیری می‌شوند که این مسئله بسیار مهمی محسوب می‌شود.

وی افزود: از آنجا که پژوهشگران معتقدند که دانش آموزان سرانه مطالعه کمی دارند و با توجه به اینکه کتاب‌های درسی از جمله منابع محدود مطالعاتی است که کودکان در اختیار دارند اهمیت ویرایش صحیح و یکنواخت این کتاب‌ها بیش از پیش خواهد بود.
دکتر دانشگر اضافه کرد: انتظار ما رعایت مصوبات قانونی و رعایت شیوه نامه‌های صحیح دستور زبان فارسی در نگارش و ویرایش کتاب‌های درسی است.
وی درباره میزان رعایت این شیوه نامه‌ها و مصوبات قانونی در کتاب‌های درسی نیز گفت: آنقدر آشفتگی در رعایت این موارد مشاهده می‌شود که نمی‌توان دقیق مشخص کرد که آیا رعایت شده یا رعایت نشده است.

وی اضافه کرد: مصوبات فرهنگستان زبان و ادب فارسی علمی و تخصصی شناخته و الزام به آن پذیرفته شده است، اما در عمل مشکلاتی پیش آمده که نتیجه‌اش ناهمسانی در دستور زبان فارسی در کتاب‌های درسی است.
دکتر دانشگر گفت: متاسفانه دقت ویرایشی کافی در تدوین کتب درسی نبوده است به گونه‌ای که اگر مصوبات فرهنگستان زبان و ادب فارسی کاربردی شود بسیاری از مشکلات برطرف خواهد شد.
وی گفت: یکدستی و همسان سازی کتب درسی در موضوع شیوه نامه زبان و ادب فارسی کمک بزرگی به آموزش خواهد کرد.
دکتر دانشگر اضافه کرد: رعایت شیوه نامه‌های دستور زبان و ادبیات فارسی و ویرایش ظاهری متون کتب درسی ساده‌ترین کار است تا پس از آن محتوای کتب درسی ویرایش شود.

سرپرست گروه آموزش فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه با اشاره به شیوه نامه ویرایش صوری کتاب‌های درسی که با همکاری سازمان پژوهش وزارت آموزش و پرورش و این فرهنگستان تالیف شده است گفت: به عنوان مثال‌ها کلمه جمع همیشه با نیم فاصله از کلمه قبلی خود نوشته می‌شود و استثنا هم ندارد.
وی با بیان اینکه نگارش کتاب‌های درسی روش خاص خود را دارند گفت: هر چند در برخی موارد به سبب کمک به آموزش دانش آموزان به ویژه در سال‌های نخست آموزشی فرهنگستان زبان و ادب فارسی با نگارش برخی از نشانه‌ها به صورتی خاص موافقت کرده است، اما تاکید دارد باید این روش‌های خاص پس از سال‌های نخست آموزش به تدریج اصلاح و شیوه نامه‌های صحیح دستور زبان و ادب فارسی در نگارش کتاب‌های درسی رعایت شود.

دکتر دانشگر گفت: شیوه نامه‌ای در سال ۱۴۰۰ با همکاری گروهی از فرهنگستان زبان و ادب فارسی سازمان پژوهش و برنامه ریزی وزارت آموزش و پرورش با حضور گروهی از ویراستاران آزاد برای نگارش کتب درسی تصویب و مقرر شد کتاب‌های درسی از این پس بر اساس این شیوه نامه تالیف و نگار شود.
سرپرست گروه آموزش فرهنگستان زبان و ادب فارسی افزود: این شیوه نامه بر اساس ویژگی‌های مورد نیاز کتاب‌های درسی امسال تدوین شده است.

دکتر دانشگر در پایان گفت: یکسان سازی و یکسان نویسی همچنین توجه به درست نویسی کتاب‌های درسی مطالبه مردم ایران است که فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز بر آن تاکید دارد و امیدواریم با کمک مولفان و ویراستاران نامی کشور کتاب‌های درسی را از این آشفتگی فعلی نجات دهیم تا در مرحله بعدی به محتوای کتاب‌های درسی توجه کنیم که از اهمیت بیشتری نیز برخوردار است.