اصول تیتر نویسی به زبانی ساده 

به گزارش سرویس وبگردی سازمان صدا وسیما، یکی از نیازمندی‌های جامعه امروزی علم ارتباطات است. همان علمی که به عنوان پلی میان سایر علوم قرار گرفته و وظیفه اطلاع‌رسانی در کلیه امورات اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی و سایر موارد به انسان‌ها را عهده‌دار شده است. یکی از روش‌های مهم این علم دانش خبرنگاری و خبرنویسی است.در بخش قبلی به اصول خبرنویسی و خبرنگاری را به طور کل پرداخته شد و حالا قرار است در سری گزارش‌های سریالی به جزییات بیشتری از این علم پرداخته شود.

تیتر چیست؟

•  تیتر هدایتگر خواننده به سوی خبر است و میتواند خواننده را به خواندن خبر ترغیب کند.
• تیتر جمله یا عبارتی است که به خبر هویت میدهد.
• مخاطب از روی «تیتر» مطالب خود را انتخاب میکند.

تیتر نویسی کلاسیک 

قواعد اصلی تیترنویسی

• تیتر باید با لید هماهنگ باشد و مطالب لید را به طور فشرده بیان کند.
• در تیتر تاریخی تیتر و لید هماهنگ هستند.

سبک ویترینی

•  کلید موفقیت در تیتر نویسی انتخاب فعل مناسب است.
• تیتر باید حتی‌المقدور حاوی فعل باشد (بدون فعل، تیتر شعاری است) مگر در شرایطی که برای خواننده ابهامی در بر نداشته باشد.

 قواعد تیتر نویسی:

•  از نوشتن تیتر‌های سوالی و تیتر‌هایی با فعل منفی مگر در موقع لزوم باید خودداری کرد.
• از شکستن واژه و تکرار کلمه در تیتر باید خودداری کرد.
• هرچه تیتر کوتاه‌تر باشد مناسب‌تر است و برای ظاهر تیتر باید واژه‌های مناسب به کار برد.

 کاربرد «حرف اضافه» در تیتر نویسی

ویژگی‌های تیتر:

• بیان پیام خبری به طور خلاصه و فشرده و ترغیب خواننده به خواندن «لید»‌و متن «خبر»
• کمک به زیبایی صفحات روزنامه و تعیین اهمیت و ارزشیابی مطالب مختلف
• در تیتر باید زمان و فعل مشخص باشد (عنصر زمان میتواند حذف شود) ولی فعل حتماً باید وجود داشته باشد.
• در تیترنویسی نقلی اگر «گوینده خبر» دارای اهمیت درجه یک و دو باشد، در چه بخشی از تیتر جای دارد؟
• در تیتر‌های نقلی اگر گوینده خبر شخص مهمی باشد باید در تیتر اصلی و اگر در درجه دوم باشد باید به شکل روتیتر نوشته شود.
•  

 تیتر اصلی

نکات دستوری تیتر (نقطه در تیتر)

روتیتر

• تیتر اصلی باید بدون روتیتر هم معنا داشته باشد ولی روتیتر به تنهایی معنی کاملی ندارد، برای فهم بهتر روتیتر می‌توان از حروف اضافه نیز استفاده کرد.
• روتیتر نباید فعل داشته باشد و بین روتیتر و تیتر اصلی یک رابطه دوطرفه برقرار کند. در بالای تیتر اصلی نوشته میشود و با حروف کوچکتر و نزدیک به متن نوشته میشود.

سایر نکات دستوری تیتر نویسی

 زیرتیتر

• در صفحه اول و با حرف کوچکتر از تیتر اصلی و بزرگتر از روتیتر نوشته میشود و دارای فعل است.
• مکمل تیتر اصلی و روتیتر و گاهی مستقل از آنهاست. تیتر اصلی باید بدون (زیرتیتر و روتیتر) هم معنا و مفهومی مستقل داشته باشد
• در صفحه اول و با حرف کوچکتر از تیتر اصلی و بزرگتر از روتیتر نوشته میشود.

برخی قواعد دستوری «زیرتیتر»

 خلاصه تیتر

• در خبر‌های بلند و طولانی که حاوی اطلاعات زیادی است کاربرد دارد و بعد از تیتر اصلی یا زیرتیتر می‌آید.
• خلاصه‌ای از مطالب مهم است که به صورت جمله‌های مستقل بیان میشود و به عنوان یک عامل تنوع بخش خبر در صفحه‌آرایی نقش زیبایی را دارد.
• نام دیگر آن «سوتیتر» و با ستاره یا نقطه‌ای درشت در ابتدای جمله مشخص می‌شود و در داخل کادر و یا بدون کادر می‌آید.

«انواع تیتر» از لحاظ ریتم:

• تیتر یکنواخت
• تیتر موجی
• تیتر ضربه‌ای

• تیتر‌های استنباطی (برداشتی) و یا استنباط صحیح تیترنویس از خبر یا مجموعه‌ای از اخبار و گزارش‌های خبری تلفیقی است.
• در تیتر‌های استنباطی هدف نقل قول غیرمستقیم – برداشتی از مفهوم کلی یک مصاحبه، سخنرانی – نتیجه کلی و نهایی یا چکیده‌ای از مجموع اخبار یا گزارش‌های خبری است.
• در این نوع تیترنویسی (بینش خبرنگار – خط و مشی روزنامه – تبحر در تیترنویسی) همگی بسیار مهم هستند.

• در تیتر‌های استنباطی هیچگاه از نقل قول مستقیم استفاده نمی‌کنیم، این‌گونه تیتر‌ها علیرغم آنکه در پایان عبارت فعل ندارد، اما تیتر کلی و نامشخص به شمار نمیروند زیرا مفهوم و معنی آن کاملاً مشخص است.
• در تیتر نویسی استنباطی واژه‌هایی در قالب تأکید، تحلیل – رهنمود – اخطار – هشدار – تبیین – خطاب باید در جای خود به کار رود.

تیتر‌های اقناعی

• در تیتر‌های اقناعی به منظور تأثیرگذاری بیشتر از واژه‌هایی با بار عاطفی استفاده شده و در این نوع تیتر گاهی رگه‌های سیاسی و تبلیغی گنجانده میشود.)
• در این نوع تیترنویسی واژه‌ها نقش حساسی در اقناع دارند و لذا استفاده از صفت در این نوع تیتر بسیار زیاد است از جمله (نظام = سیستم یا رژیم) – (موافق= مخالف) – (درگذشت = رحلت = وفات = به هلاکت رسیدن)
• چنین تیتر‌هایی از نظر محتوا هدف‌دار و با منظور نوشته میشوند (از جمله هدایت یا تهییج – تبلیغ و برجسته‌سازی حادثه‌ای – زمینه‌سازی – ترغیب، القاء یا تبلیغ یک پیام خبری)

 «رویداد‌های دوتیتری» در خبر نویسی

پیشینه ظهور سبک دو تیتری