بازگشت ایران به تعهدات برجام در ازای لغو کامل تحریم‌ها

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما از نیویورک، سخنرانی آقای امیر سعید ایروانی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان ملل متحد در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد با موضوع: «عدم اشاعه: اجرا قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت (۲۰۱۵)»
نیویورک، ۲۴ ژوئن ۲۰۲۴
بسم الله الرحمن الرحیم
آقای رئیس.
ابتدا مایلم حملات تروریستی اخیر که غیرنظامیان بی‌گناه در داغستان روسیه را هدف قرار داد، شدیدا محکوم کنم و مراتب تسلیت و همدردی صمیمانه خود را به مردم و دولت روسیه برای این حادثه غم‌انگیز ابراز نمایم.
از معاون دبیر کل خانم دی‌کارلو برای گزارششان تشکر می‌کنم. همچنین از سفیر]مالت، سرکار خانم وِنِسا فریزر و تیمش برای تلاش‌هایشان به عنوان تسهیل‌گر قطعنامه ۲۲۳۱ تشکر می‌کنم.
ما به بیانیه‌ای که توسط نماینده دائم اتحادیه اروپا ارائه شد توجه داریم. علی‌رغم نقش اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ‌کننده برجام، متاسفانه این بیانیه همچنان سیاسی، جانبدارانه و یک‌طرفه است.
ما همچنین به گزارش اخیر دبیر کل (S/۲۰۲۴/۴۷۱) توجه داریم، که به درستی بیان می‌کند که ایالات متحده آمریکا نه به برجام بازگشته و نه تحریم‌های یکجانبه‌ای را که پس از خروج غیرقانونی آن در ۸ می ۲۰۱۸ مجدداً اعمال شده بودند، لغو کرده است و از اعضای برجام، به ویژه ایالات متحده آمریکا، خواسته تا به گفتگو و همکاری بپردازند. با این حال، گزارش همچنان به دلایل اصلی وضعیت کنونی، مشخصاً: خروج یکجانبه و غیرقانونی ایالات متحده از برجام و عدم موفقیت بعدی E۳/EU در انجام تعهدات خود ذیل این توافق، توجه نمی‌کند.
ما صمیمانه از اکثر اعضای شورای امنیت برای تصریح حمایت قاطع از احیای برجام و درخواست برای اجرای کامل آن توسط همه طرف‌ها به عنوان تنها مسیر عملی قدردانی می‌کنیم.
با این حال، ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه و آلمان بار دیگر به طور ناموفق تلاش کردند تا ایران را برای وضعیت کنونی برجام مقصر جلوه دهند.
چنین ادعا‌هایی کاملاً نادرست است. آنها عمداً ریشه اصلی وضعیت کنونی را نادیده گرفتند، که اولین و مهم‌ترین آن، خروج یکجانبه و غیرقانونی ایالات متحده از برجام است.
آنها همچنین عمداً یکی دیگر از ریشه‌های وضعیت کنونی را نادیده گرفتند، یعنی عدم اجرای تعهدات قانونی صریح همه آن کشور‌ها خلال این سال‌ها.
در عوض، آنها کمپین دروغ‌پراکنی علیه کشور من راه انداختند، همانطور که روش معمول آنها است. با این حال، تکرار دروغ‌های بزرگ بار‌ها و بار‌ها آنها را به حقیقت تبدیل نمی‌کند!

آقای رئیس.
برجام کامل نبود، اما همچنان بهترین گزینه است. علی‌رغم نقض‌های سیستماتیک گسترده توسط ایالات متحده و E۳/EU، احیای برجام برای اطمینان از اجرای کامل، مؤثر و بی‌قید و شرط آن توسط تمامی اعضا به نفع همه است.
به این منظور، ایران تلاش‌های قابل توجهی از طریق مشارکت فعال در نه دور مذاکرات در وین انجام داد و مایل بود برجام را بر اساس تفاهمی که در آگوست ۲۰۲۲ به دست آمد، دوباره اجرا کند. با این حال، علیرغم تلاش‌های با حسن نیت ما، ایالات متحده و E۳/EU به طور مداوم از صداقت و عزم کافی برای احیای توافق برخوردار نبوده‌اند.
E۳/EU همچنان به طور گسترده و سیستماتیک تعهدات خود را تحت برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ نقض می‌کنند. عدم موفقیت آنها در اجرای تعهدات رفع تحریم‌ها ذیل پاراگراف ۲۰ ضمیمه V برجام در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۳، از مصادیق جدی عدم رعایت تعهدات‌شان به‌شمار می‌رود.
مجدداً، به جای پرداختن به عدم رعایت برجام و قطعنامه ۲۲۳۱، فرانسه، آلمان و بریتانیا با حمایت ایالات متحده، رویکردی غیرسازنده با پیشنهاد قطعنامه‌ای با انگیزه سیاسی در جلسه اخیر شورای حکام اتخاذ کردند. ما قبلاً هشدار داده‌ایم که چنین اقدامی که برای فشار بر ایران انجام شده است، اشتباه است و نتیجه معکوس خواهد داشت.
آقای رئیس.
ما بار‌ها و بار‌ها اعلام کرده‌ایم که اقدامات جبرانی ایران در پاسخ به خروج غیرقانونی ایالات متحده و همچنین عدم موفقیت بعدی E۳/EU در انجام تعهداتشان انجام شده است.
اقدامات ما کاملاً مطابق با حقوق ما ذیل پاراگراف‌های ۲۶ و ۳۶ برجام است، بر اساس آن، در صورت بازگشت یا اعمال مجدد تحریم‌ها توسط ایالات متحده یا اتحادیه اروپا، ایران حق دارد اجرای تعهدات خود تحت برجام را به طور کلی یا جزئی متوقف کند.
هدف تصمیم ایران بازگرداندن توازن در تعهدات و مزایای متقابل بود. اتخاذ چنین اقدامات جبرانی اجتناب‌ناپذیر بود، زیرا برجام بر اساس تعهدات هسته‌ای ایران در ازای لغو تحریم‌های سازمان ملل، ایالات متحده و اتحادیه اروپا و همچنین «ترویج و تسهیل توسعه تماس‌ها و همکاری‌های اقتصادی و تجاری عادی با ایران» بنا شده است؛ همانطور که به وضوح در قطعنامه ۲۲۳۱ بیان شده است.
با این حال، اقدامات ایران به تدریج اجرا و از یک سال کامل پس از خروج ایالات متحده و عدم موفقیت E۳/EU در لغو تحریم‌ها شروع شد. در همان زمان، بر خلاف اثرات غیرقابل برگشت تحریم‌های ایالات متحده و E۳/EU، اقدامات جبرانی ما قابل بازگشت هستند درصورتی‌که تمامی تحریم‌ها به طور کامل و قابل تأیید لغو شوند.
بنابراین، کاملاً واضح است که مسئولیت وضعیت کنونی برجام تنها بر عهده ایالات متحده و E۳/EU است. به جای بازی مخرب سرزنش، آنها باید اثبات کنند که واقعاً از گفتگو و دیپلماسی حمایت می‌کنند.
آقای رئیس.
فعالیت‌های هسته‌ای ایران، از جمله غنی‌سازی در سطوح مختلف، برای اهداف صلح‌آمیز است. این فعالیت‌ها کاملاً مطابق با حقوق و تعهدات ایران تحت معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و موافقت‌نامه پادمان آن با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام می‌شود.
این فعالیت‌ها تحت نظارت و تأیید دقیق آژانس قرار دارد و تاکنون، ایران تحت قوی‌ترین فعالیت‌های تأیید و نظارت آژانس قرار داشته است. ایران حداکثر و سازنده‌ترین همکاری را با آژانس به طور کامل مطابق با موافقت‌نامه پادمان خود ادامه می‌دهد.
در چارچوب اقدامات جبرانی ما، ما اجرای «کد اصلاحی ۳.۱» را متوقف کردیم که فقط یک اقدام داوطلبانه شفافیت و اعتمادسازی بود که فراتر از تعهدات ما تحت موافقت‌نامه پادمان ایران بود؛ همانطور که به وضوح در پاراگراف ۶۵ ضمیمه I برجام منعکس شده است.
همچنین، تصمیم ایران برای غنی‌سازی اورانیوم در فردو یک اقدام جبرانی دیگر بود. این تصمیم نیز کاملاً مطابق با حقوق و تعهدات ما تحت معاهده منع گسترش و توافق‌نامه پادمان‌های ما است و تحت نظارت آژانس انجام می‌شود.
چنین تصمیماتی در راستای حقوق ایران که به طور صریح در پاراگراف‌های ۲۶ و ۳۶ برجام بیان شده است، گرفته شده‌اند. اجرای آنها نه نقض تعهدات قانونی تحت معاهده NPT یا موافقت‌نامه پادمان است و نه همکاری ما با آژانس یا نظارت آن را مختل می‌کند.
ادعای E۳ که برنامه هسته‌ای ایران به یک نقطه بحرانی رسیده است، یا ابراز نگرانی آنها از خاتمه قطعنامه ۲۲۳۱ در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ بی‌ربط و تحریک‌آمیز است.
آنچه در واقع منشاء نگرانی جدی است، ادامه عدم اجرای تعهدات قانونی صریح این کشور‌ها تحت برجام و همان قطعنامه است.
علاوه بر این، چنین بیانیه‌های کاملاً مزورانه در مورد برنامه هسته‌ای ایران که صرفاً برای مقاصد صلح‌آمیز است، به هیچ وجه نمی‌تواند توجهات را از خطر سلاح‌های هسته‌ای رژیم اسرائیل یا همدستی این کشور‌ها در نسل‌کشی سیستماتیک و جنایات جنگی که همچنان توسط رژیم اسرائیل علیه فلسطینیان در غزه صورت می‌گیرد، منحرف سازد.
آقای رئیس.
با وجود اینکه قطعنامه ۲۲۳۱ هیچ ارتباطی با مسائل منطقه‌ای ندارد، ناچارم به برخی از این مسائل که توسط برخی از اعضای شورا مطرح شده است واکنش نشان دهم.
اول، برنامه‌های فضایی و موشکی ایران همیشه خارج از حوزه و صلاحیت قطعنامه ۲۲۳۱ بوده‌اند. این موضع ما حتی قبل از خاتمه برخی از تدابیر محدودکننده آن قطعنامه در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۳ بوده است.
دوم، جمهوری اسلامی ایران هرگز در هیچ فعالیتی ناقض هیچ‌یک از قطعنامه‌های الزام‌آور شورای امنیت شرکت نکرده است.
سوم، تهدید اصلی و طولانی‌مدت برای صلح و امنیت منطقه ما در حقیقت تجاوز، اشغال، سیاست‌های توسعه‌طلبانه، جنایات سیستماتیک بی‌رحمانه و دیگر اعمال ماجراجویانه و بی‌ثبات‌کننده رژیم اسرائیل است. بنابراین، اگر ایالات متحده و E۳ واقعاً نگران صلح و امنیت در منطقه ما هستند، باید به همدستی مستقیم طولانی‌مدت خود در تمامی سیاست‌های جنگ‌طلبانه، تجاوزات، اشغال‌ها و جنایات رژیم اسرائیل علیه ملت‌های منطقه به ویژه فلسطینیان فوراً پایان دهند.
چهارم، حضور نظامی گسترده، تجاوز و اشغال ایالات متحده و همچنین صادرات گسترده سلاح‌های پیچیده به منطقه ما در دهه‌های گذشته و حال حاضر، دلیل دیگری از ناامنی و بی‌ثباتی منطقه‌ای است. یک مثال زنده از نقش مخرب و بی‌ثبات‌کننده ایالات متحده، تأمین گسترده بمب‌های بسیار پیچیده به رژیم اسرائیل است که به آن اجازه می‌دهد زنان و کودکان فلسطینی را به طور بی‌رحمانه‌تری بکشند و بیمارستان‌ها، مدارس، مساجد و خانه‌ها در غزه را بیشتر تخریب کنند.
پنجم، ایران همیشه خواستار حل صلح‌آمیز بحران یمن بوده است. ما همچنین حمایت قوی خود را از امنیت دریایی و آزادی ناوبری تأیید می‌کنیم. حملات مسلحانه جاری توسط ایالات متحده و بریتانیا علیه یمن تحریک‌آمیز، غیرقابل توجیه و بنابراین غیرقابل قبول است. این حملات نقض آشکار حاکمیت و تمامیت ارضی یمن هستند و نقض جدی قوانین بین‌المللی، منشور سازمان ملل و قطعنامه‌های مربوطه شورای امنیت هستند. بر این اساس، جمهوری اسلامی ایران به شدیدترین شکل ممکن تمامی حملات مسلحانه ایالات متحده و بریتانیا علیه یمن را محکوم می‌کند. بدیهی است که چنین نقض‌هایی فقط صلح و ثبات منطقه را به خطر می‌اندازند، تلاش‌ها برای دستیابی به یک حل صلح‌آمیز برای بحران یمن را مسدود می‌کنند و بحران انسانی بسیار وخیم یمن را تشدید می‌کنند.
ششم، موضع اصولی ما در مورد درگیری جاری در اوکراین تغییر نکرده است و هرگونه ادعا در مورد دخالت ایران در انتقال سلاح برای استفاده در آن درگیری کاملاً بی‌اساس و به طور قاطع رد می‌شود.
آقای رئیس.
در پایان، تأکید می‌کنم که سیاست اصولی جمهوری اسلامی ایران در رد سلاح‌های هسته‌ای و همچنین عزم قوی آن در استفاده از انرژی هسته‌ای برای مقاصد صلح‌آمیز همچنان بدون تغییر باقی مانده است. همچنین تعهد قاطع ما به گفتگو و دیپلماسی را تأیید می‌کنم.
برجام یک دستاورد دیپلماتیک چندجانبه به سختی به دست آمد و به طور مؤثر از یک بحران بی‌جا جلوگیری کرد. برجام بهترین گزینه باقی مانده است، هیچ جایگزینی ندارد و احیای آن واقعاً به نفع همه اعضای آن است.
ایران به سهم خود، هیچوقت به مذاکرات پشت نکرده و تمایل صادقانه خود را برای از سرگیری مذاکرات برای احیای برجام نشان داده و آماده است تا اجرای کامل تعهدات خود تحت برجام را زمانی که احیا شود و ایالات متحده و همه طرف‌های دیگر بپذیرند که تمامی تعهدات خود را به موقع، به طور مؤثر، کامل و صادقانه تحت برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ انجام دهند، از سر بگیرد. چنین امری براستی نیازمند اراده سیاسی واقعی آنها است.
آقای رئیس، اجازه دهید واضح بگویم: فشار، ارعاب، تهدید و تقابل راه‌گشا نیستند و در نهایت به بن‌بست منتهی خواهند شد. تنها گزینه عملی برای احیای برجام، گفتگو و همکاری سازنده صادقانه است.
سپاسگزارم.