سرنوشت کشاورزی به آبخیزداری گره خورده است

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، عطاالله ابراهیمی زمین‌های کشاورزی را تنها بخشی از اراضی نیازمند آبخیزداری کشور خواند و گفت: با اجرای هر هکتار عملیات آبخیزداری، حدود ۵۰۰ متر مکعب آب ذخیره سازی می‌شود که بطور مستقیم یا غیر مستقیم می‌تواند بر عملکرد کشاورزی اثربگذارد.

وی با بیان اینکه عملیات آبخیزداری الزاما به معنی ساخت و ساز نیست، اظهار داشت: عملکرد حدود ۶ میلیون هکتار اراضی دیم کشور ما که اغلب در دامنه‌های زاگرس و البرز قرار دارند، به میزان رطوبت خاک بستگی دارد و همین امر باعث می‌شود که بگوییم انجام آبخیزداری حتی در اراضی بالادست زمین‌های کشاورزی نیز می‌تواند به افزایش رطوبت در پایین دست منجر شود.

رئیس پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری اجرای عملیات آبخیزداری را مجموعه‌ای از فعالیت‌های مکانیکی، مدیریتی و بیومکانیکی خواند و گفت: بطور مشخص با اجرای آبخیزداری، مقداری از آب باران یا آب‌های سطحی در زمین ذخیره می‌شود و این امر شامل فعالیت‌های متنوعی می‌شود که از شکستن شیب زمین با شخم مناسب تا احداث سازه در بالا دست را در بر می‌گیرد.

وی اجرای آبخیزداری در بالادست اراضی کشاورزی را اقدامی موثر در بقا و سلامت زمین‌های کشاورزی پایین دست دانست و گفت: حفظ آب در بالا دست و به عنوان نمونه در ارتفاعات، باعث افزایش رطوبت و کاهش فرسایش خاک می‌شود که به پایداری زمین کمک می‌کند و حتی در کشت دیم در زمین‌های پایین دست نیز موثر خواهد بود.

ابراهیمی با اشاره به تنوع شرایط اقلیمی ایران اظهار داشت: وقتی شاخص سلامت حوزه آبخیز بالا می‌رود، چرخه زیستی منطقه نیز سلامت می‌ماند و با بالارفتن کارکرد هیدرولوژوکی حوزه آبخیز نیز افزایش می‌یابد و همین امر روی کیفیت عملکرد دیمزار‌ها نیز اثر می‌گذارد.

رئیس پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری متوسط فرسایش خاک در ایران را ۱۶ تن در هر هکتار عنوان کرد و گفت: این رقم باید به یک تن در هکتار کاهش یابد تا بتوانیم به شرایط مطلوب برسیم.

وی تصریح کرد: فرسایش خاک فقط شامل شستن سطح خاک از ارتفاعات نیست و منطقه‌ای که این خاک به آن منتقل شده و رسوب می‌شود نیز دچار آسیب می‌شود.

ابراهیمی مدیریت چرا را یکی از اقدامات ضروری برای حفاظت از مراتع و خاک کشور خواند و گفت: لازم است که اموری مانند زمان چرا، زمان پایان چرا یا حجم چرا همواره رصد شده و مدیریت شود تا از این طریق آسیبی به پوشش گیاهی و خاک‌ها وارد نشود.

رئیس پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری انجام کشاورزی حفاظتی را یکی از موثرترین راه‌ها برای جلوگیری از فرسایش خاک در اراضی کشاورزی دانست و گفت: با اقداماتی مانند باقی گذاشتن بقایای گیاهی در زمین می‌توان فرسایش خاک را تا حد چشمگیری کاهش داد.