پیشتازی جریان شیعی در انتخابات عراق؛ پیام رضایت از عملکرد دولت

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما؛ اعلام نتایج اولیه انتخابات عراق نشان داد که چارچوب هماهنگی شیعیان بار دیگر موفق شده است موقعیت سیاسی خود را در صحنه قدرت تثبیت کند. این نتیجه نه‌تنها تکرار الگوی انتخابات گذشته است، بلکه بیانگر تحکیم انسجام درونی جریان‌های شیعی در برابر پراکندگی جریان‌های سنی و ثبات نسبی احزاب اقلیم کردستان محسوب می‌شود. جریان هاى سیاسی شیعه در این دور از انتخابات توانستند بیش از ۱۸۰ کرسى مجلس از مجموع ۳۲۹ کرسی را بدست اورند.

۱. تثبیت جایگاه السودانی و محور دولت قانون

پیشتازی فهرست‌های وابسته به نخست‌وزیر «محمد شیاع السودانی» و ائتلاف «دولت قانون» به رهبری نوری المالکی، نشان از رضایت نسبی بخشی از جامعه شیعی از عملکرد جریان هاى سیاسی شیعه دارد. سیاست‌های آرام‌سازی فضای سیاسی، کنترل نسبی بحران اقتصادی و رویکرد متعادل در روابط خارجی باعث شد تا محور محمد شیاع السودانی (الاعمار و التنمیه) که در یک دهه گذشته خود جزو جریان سیاسی دولت قانون به ریاست نورى المالکی بود به عنوان چهره‌ای قابل اتکا برای ثبات در نگاه رأی‌دهندگان مطرح شود.

۲. تحکیم انسجام شیعی در برابر فشار‌های سیاسی

موضوع تحریم انتخابات از سوی جریان مقتدا صدر، برخلاف تبلیغات گسترده جریان‌های ضد شیعه، نتوانست مشارکت مردم شیعه را در انتخابات کاهش دهد. بلکه بر عکس هم شد و میزان مشارکت مردمى از ۴۱‎%‎ سال ۲۰۲۱، امسال به ۵۶‎%‎ برسد و تعداد کرسی‌های شیعیان نیز نسبت به دوره قبل کاهش نیافت، که این مساله نشان از انسجام ملی و مقاومت اجتماعی شیعیان در برابر فشار‌ها و ترفند‌های سیاسی دارد. بویژه اینکه برخى جریان هاى سیاسی شیعه حتى در اوج تحریم هاى امریکا، باز هم در انتخابات شرکت کردند و مردم به آن‌ها راى دادند.

۳. ثبات ساختاری در جغرافیای کرد‌ها

در اقلیم کردستان، آرایش سیاسی تقریباً ثابت مانده است. حزب دموکرات کردستان همچنان در اربیل، دهوک و موصل دست بالا را دارد، در حالی که اتحادیه میهنی کردستان در سلیمانیه، کرکوک و بخش‌هایی از استان دیاله نفوذ خود را همانند سال هاى قبل حفظ کرده است. رشد نکردن پایگاه رأی جدید برای دو حزب اصلی کردستان، نشان می‌دهد که صحنه کردستان عراق همچنان درگیر نوعی رکود سیاسی و حزبى است که تحول چشمگیری در آن رخ نداده است.

۴. افول جریان‌های اهل سنت و شکاف داخلی

در اردوگاه اهل سنت، نتایج پایین‌تر از انتظار، به‌ویژه در استان‌های دیاله و موصل، نشانگر تضعیف ساختار سنتی نمایندگان سنی و بحران رهبری سیاسی است. شکاف‌ها و تصفیه حساب‌های سیاسی میان جریان‌های سنی، از جمله ترور برخی نامزد‌های انتخاباتی، و متهم کردن همدیگر به خیانت، عامل اصلی تضعیف آنان بود و حتی چهره‌های شناخته‌شده‌ای مانند محمود المشهدانی رئیس کنونى مجلس و سلیم الجبوری رئیس اسبق مجلس نتوانستند آرای لازم را کسب کنند.

۵. افزایش قدرت محور مقاومت

یکی از تحولات تعیین‌کننده این انتخابات، افزایش کرسی‌های جریان‌های محور مقاومت است. دستیابی این گروه‌ها به بیش از ۸۵ کرسی مجلس نشان می‌دهد که گفتمان مقاومت و استقلال‌طلبی ملی در میان رأی‌دهندگان شیعی جایگاه پررنگ‌تری نسبت به گذشته یافته است.

۶. پیامد‌های سیاسی و پارلمانی

با احتساب کرسی‌های به‌دست‌آمده توسط احزاب عضو چارچوب هماهنگی، و دیگر جریان هاى شیعه، مشخص می شود که شیعیان از اکثریت مطمئنی با بیش از ۱۸۰ کرسی برخوردار هستند. این ترکیب می‌تواند به آنان اجازه دهد تا بدون نیاز به ائتلاف‌های شکننده با برخى جریان‌های سنی یا حتى کردی، دولت آینده را تشکیل دهند. با این حال، برای مشروعیت ملی و ثبات بلندمدت، انتظار می‌رود دولت آینده همچنان بر تشکیل دولتی فراگیر و متوازن تأکید کند.

انتخابات اخیر عراق نشان داد، شیعیان با انسجام ملی و مقاومت سیاسی، موقعیت خود را تثبیت کرده‌اند، کرد‌ها در وضعیت پایدار و سنتی باقی مانده‌اند و اهل سنت به دلیل شکاف‌های داخلی و تصفیه حساب‌های سیاسی، و اعتماد بر حمایت هاى برخى کشورهاى عربى از یک سو و ترکیه از سوی دیگر، تضعیف شده‌اند. این وضعیت اگرچه به نفع چارچوب هماهنگی است، اما بار سنگینی از مسئولیت را بر دوش دولت آینده می‌گذارد تا با مدیریت گفت‌و‌گو‌های ملی، از بازگشت به شکاف‌های طایفه‌ای و بهانه براى دخالت آمریکا در امور داخلى،جلوگیری کند.

جلال خالدی، خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما